تعیین اعداد مرجع و محدودیت عناصر غذایی برای پرتقال با استفاده از روش تشخیص چند گانه عناصر غذایی(CND)

سابقه و هدف: وضعیت عناصر غذایی در گیاهان با عملکرد زیاد می‌تواند یک معیار واقعی برای ارزیابی رشد و وضعیت مطلوب عناصر غذایی در گیاه باشد. اولین قدم در اجرای هر روش تشخیص تغذیه‌ای، تعیین اعداد مرجع می‌باشد. این پژوهش با هدف تعیین اعداد مرجع، دامنه غلظت مطلوب و محدودیت عناصر غذایی به روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی (CND) برای پرتقال صورت گرفت. مواد و روش‌ها: این تحقیق در 30 باغ مرکبات از مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری استان کهگیلویه و بویراحمد اجرا شد. مبنای انتخاب این باغ‌ها، میزان عملکرد متفاوت، رقم و سن درختان مشابه بود. نمونه‌های مرکب خاک و برگ به روش استاندارد جمع آوری و با استفاده از روشهای مناسب آزمایشگاهی تجزیه شدند. در زمان برداشت، میزان عملکرد هر باغ تعیین شد. شاخص‌های عناصر غذایی به روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی (CND) تعیین شدند. یافته‌ها: با استفاده از مدل تابع تجمعی نسبت واریانس عناصر غذایی و از حل معادلات تابع تجمعی درجه سه مربوط به ده عنصر غذایی به همراه غلظت باقیمانده، عملکرد‌‌‌های مرتبط با هر یک از آنها برحسب تن در هکتار برای نیتروژن 83/15، فسفر 52/14، پتاسیم 90/18، کلسیم 27/14، منیزیم 69/7، منگنز 44/15، روی 84/13، آهن51/13، مس 33/15 و بور 78/14 و عناصر باقیمانده(Rd) 71/16 محاسبه شدند. بر اساس میانگین عملکرد‌های محاسبه شده، عملکرد هدف به میزان 62/14 تن در هکتار تعیین و با توجه به عملکرد هدف، 43 درصد از باغات انتخابی در گروه با عملکرد زیاد و 57 درصد از آنها در گروه با عملکرد کم قرار گرفتند. صحت این گروه بندی بر اساس عملکرد نیز توسط روش کیت- نلسون تایید شد. اعداد مرجع تشخیص چندگانه (V*x) عناصر غذایی‌ شامل: 192/0± 12/3 V*N =، 227/0± 47/0 V*P =، 179/0± 8/2 V*K =، 156/0± 36/3 V*Ca =، 131/0± 96/0 V*Mg =، 269/0± 35/3- V*Mn=، 136/0± 16/4-= V*Zn ، 354/0± 67/2- V*Fe =، 115/0± 92/4- V*Cu =، 235/0± 39/2- V*B = و 066/0± 79/6 V*Rd = برآورد گردیدند. دامنه غلظت مطلوب عناصر غذایی برای پرتقال، به منظور حصول عملکرد حدود 15 تن در هکتار برای نیتروژن 329/0± 38/2، فسفر033/0± 17/0، پتاسیم 235/0± 73/1، کلسیم 415/0±02/3، منیزیم 040/0± 27/0، منگنز 44/11 ± 21/38، روی52/2 ± 38/16، آهن57/31± 7/77، مس 04/1± 63/7 و بور 24/29±54/98 تعیین شدند. نتیجه‌گیری: عدم تعادل عناصر غذایی مانند بور و بعضی از کاتیونها می‌تواند یکی از دلائل قرار گرفتن 57 درصد از باغ ها در گروه با عملکرد کمتر از عملکرد حدواسط باشد. در این رابطه، نتایج نشان داد که غلظت بور در برخی نمونه‌ها بیشتر از عدد مرجع تعیین شده‌ بود و منیزیم، روی، آهن و کلسیم چهار عنصری بودند که کمبود آنها در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری استان بیشتر شایع بوده که این می-تواند دلیلی برای کاهش عملکرد باشد.